### CRISPR Texnologiyası ilə Diabet Müalicəsində Yenilik CRISPR genetik redaktə texnologiyası ilə aparılan araşdırma nəticəsində, tip 1 diabet xəstəsi üzərində yeni bir müalicə üsulu sınaqdan keçirilib. Bu üsulda redaktə olunmuş mədəaltı vəzi hüceyrələri insulin istehsalını bərpa etməklə yanaşı, immun sistemindən yayınmağı bacarıb. ### Tədqiqatın Təsviri və Əhəmiyyəti Seattle, Vaşinqtonda yerləşən Sana Biotechnology şirkəti tərəfindən həyata keçirilən bu tədqiqat, milyonlarla insanı insulin inyeksiyasına bağlılıqdan azad edə biləcək bir müalicə ümidini artırır. Şirkət, donor hüceyrələrində iki genin deaktiv edildiyini və bu hüceyrələrə immun sisteminin təbii öldürücü hüceyrələrindən qorunma siqnalı olan CD47 zülalını əlavə etdiyini açıqlayıb. ### Əvvəlki Yanaşmalardan Fərq Hazırda tip 1 diabet xəstələri donor pankreas hüceyrələrinin köçürülməsi ilə insulin istehsalını bərpa edə bilərlər. Lakin bu, donor çatışmazlığı və immuniteti zəiflədən dərmanların yan təsirləri səbəbindən nadir hallarda tətbiq olunur. Digər tərəfdən, stem-cell texnologiyası ilə laboratoriyada limitsiz hüceyrə istehsalı mümkün olsa da, hələ də immunitet reaksiyası səbəbindən dərman istifadəsi tələb olunur. ### Yeni Metodun Üstünlükləri və Məhdudiyyətləri Sana Biotechnology tərəfindən tətbiq olunan CRISPR metodu, immuniteti zəiflədən dərmanlara ehtiyacı tamamilə aradan qaldırmağı hədəfləyir. Lakin tədqiqat hələ ilkin mərhələdədir və yalnız bir xəstə üzərində sınaqdan keçirilib. Bu xəstəyə az miqdarda hüceyrə köçürülüb və insulin inyeksiyalarından tamamilə azad olunmaq mümkün olmayıb. Buna baxmayaraq, mütəxəssislər bu texnologiyanın diabet müalicəsində böyük bir mərhələ olduğunu bildirirlər. ### Gələcək Perspektivlər Sana Biotechnology-nin yanaşması, diabet müalicəsində hüceyrə terapiyasını daha əlçatan və təhlükəsiz edə bilər. Şirkət, bu texnologiyanı genişmiqyaslı klinik sınaqlara çıxarmağı planlaşdırır. Digər tərəfdən, Vertex Pharmaceuticals və Reprogenix Bioscience kimi rəqib şirkətlər də fərqli yanaşmalarla bu sahədə irəliləyişlərə nail olmağa çalışırlar. Bu yeni texnologiyanın geniş tətbiqi, diabet xəstələrinin həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmaq potensialına malikdir.