Donuz Böyrəklərinin İnsanlara Transplantasiyası: İlk Uğurlar

Alimlər ksenotransplantasiya sahəsində əhəmiyyətli bir mərhələyə nail olduqlarını bildirirlər. Son araşdırmalara əsasən, bir insan genetik modifikasiya olunmuş donuz böyrəyi ilə yarım ildən çox fəsadsız yaşayıb. Bu, donuz orqanlarının insan bədənində uzunmüddətli uyğunluğunu sübut edən ilk ciddi haldır.

Pilot Klinik Araşdırmalar Başlayır

Donor orqan istehsalçısı eGenesis, ağır böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə ksenotransplantasiyanın təhlükəsizliyini və effektivliyini qiymətləndirmək üçün ABŞ-ın FDA (Qida və Dərman İdarəsi) tərəfindən icazə alıb. Bu icazə, donuz böyrəyi köçürülmüş 67 yaşlı bir amerikalının uğurlu klinik hadisəsindən sonra verilib. Həmin şəxs əməliyyatdan sonra normal həyata qayıdıb və yarım il ərzində heç bir ciddi problem yaşamayıb.

FDA-nın təsdiqlədiyi bu tədqiqatlar 50 yaşdan yuxarı və böyrək çatışmazlığının terminal mərhələsində olan xəstələrdə aparılacaq. eGenesis genetik modifikasiya vasitəsilə donuz orqanlarının rədd olunma riskini azaldaraq onları insan orqanizminə daha uyğun hala gətirir.

Böyrək Çatışmazlığı Problemi və Çözüm İmkanları

ABŞ-da təxminən 800000 insan böyrək çatışmazlığının terminal mərhələsindədir. Lakin donor orqanların çatışmazlığı səbəbindən yalnız 28000 transplantasiya əməliyyatı həyata keçirilir. Alimlərin fikrincə, ksenotransplantasiya bu problemi yaxın onillikdə əhəmiyyətli dərəcədə həll edə bilər.

Əvvəlki Təcrübələr və Nəticələr

İndiyədək donuzların daxili orqanlarının transplantasiyası qısa müddət ərzində uğurlu olsa da, sonradan bir sıra problemlər ortaya çıxıb. Məsələn, bəzi hallarda orqanların təcili çıxarılması tələb olunub, ya da xəstələr həyatını itirib. Lakin sonuncu hadisə alimlərə ümid verib. 67 yaşlı Tim Andrews adlı bir şəxs, genetik modifikasiya olunmuş donuzdan alınan böyrəklə yarım ildən çox fəsadsız yaşayıb. Bu müddət ərzində dializə ehtiyac olmayıb.

Alimlər vurğulayırlar ki, bu, donuz böyrəyinin insan bədənində ən uzun müddət fəaliyyət göstərdiyi haldır. Əvvəlki ən yaxşı nəticə 4 ay olmuşdu. Həmin vaxt donuz böyrəyi köçürülmüş 53 yaşlı bir qadında immun sistemin rədd etmə əlamətləri ortaya çıxmış və əməliyyat təcili dayandırılmışdı.

Gələcək Perspektivlər

“6 aylıq dövr çox kritikdir və bu mərhələ texnologiyanın uğurunu göstərir. İndi isə 12 aylıq nəticələri gözləyirik” - deyə alimlər bildiriblər. Ksenotransplantasiya sahəsində əldə edilən irəliləyişlər donor orqan çatışmazlığını azaltmaq üçün yeni qapılar açır və gələcəkdə daha uzunmüddətli uğurlar vəd edir.