### Genetik Modifikasiya Olunmuş Donuz Böyrəyi ilə 6 Ay ABŞ-da 67 yaşlı Tim Endryus genetik modifikasiya olunmuş donuz böyrəyi ilə 6 aydır yaşayır. Bu, donuz orqanının insanda ən uzun müddət işlək qalmasıdır və ksenotransplantasiya sahəsində böyük bir nailiyyət kimi qiymətləndirilir. Endryus böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkirdi və iki ildən artıq müddət ərzində dializ alırdı. Yanvar ayında həyata keçirilən əməliyyatdan sonra o, dializdən azad olub. ### Əməliyyat və İrəliləyişlər Əməliyyat genetik modifikasiya olunmuş donuz böyrəklərinin insanlar üzərində istifadəsi məqsədilə həyata keçirilib. Endryus, bu məqsədlə eGenesis adlı biotexnologiya şirkəti tərəfindən təmin edilmiş üç xəstədən biridir. Əməliyyatın ilk altı ayı xəstə və transplant üçün ən yüksək risk dövrü hesab olunur. Bu müddət ərzində anemiya və orqanın immun sistem tərəfindən rədd edilməsi kimi ağırlaşmalar baş verə bilər. Lakin Endryusun vəziyyəti bu müddət ərzində stabil qalıb. Sidney Universitetindən transplant cərrahı Ueyn Havtorna görə, 12 aylıq dövr də uğurla başa çatarsa, bu, uzunmüddətli uğur kimi dəyərləndiriləcək. ### Əvvəlki Nəticələr və Rekordlar Bundan əvvəl genetik modifikasiya olunmuş donuz böyrəyi ilə ən uzun müddət yaşayan xəstə 53 yaşlı Towana Luni idi. O, dörd ay doqquz gün ərzində işlək böyrəklə yaşamışdı. Lakin orqan immun sistemin rədd etməsi səbəbilə bu ilin əvvəlində çıxarılmışdı. ### Genetik Modifikasiyanın Detalları Endryusa transplantasiya olunan donuz böyrəyi üç növ genetik modifikasiya keçirmişdi. Orqan rədd edilməsinin qarşısını almaq üçün üç antigenin deaktiv edilməsi, iltihablanma və qanaxma risklərini azaltmaq üçün yeddi insan geninin əlavə edilməsi əsas dəyişikliklərdən idi. Həmçinin, donuz genomunda olan retroviruslar deaktiv edilmişdi. ### Yeni Üfüqlər Bu uğurlu əməliyyat, ksenotransplantasiyanın gələcəkdə geniş tətbiq olunması üçün böyük bir addım hesab edilir. Elm adamları bu nailiyyətin digər transplantasiya növlərində də tətbiq edilə biləcəyini vurğulayırlar. Növbəti mərhələdə daha uzunmüddətli nəticələrin əldə olunması və klinik sınaqların genişləndirilməsi gözlənilir.