ABŞ-dakı bir sıra elmi mərkəzlərin tədqiqatçıları beyin-kompüter interfeysi (BCI) texnologiyası sahəsində mühüm irəliləyiş əldə edib. Onların hazırladığı yeni sistem düşüncələri mətnə və ya səsə çevirə bilir. Bu, əslində bir növ "daxili nitq dekoderi"dir və nitq və ya hərəkət çətinliyi yaşayan insanlara ünsiyyəti daha rahat və effektiv şəkildə təmin etmək məqsədini daşıyır. Araşdırmada iştirak edən dörd ağır iflic keçirmiş könüllü üzərində aparılan sınaqlar zamanı dekoder düşüncələri səsli nitqə çevirməkdə 74%-ə qədər dəqiqlik göstəricisi əldə edib. Bu texnologiyanın əvvəlki BCI sistemlərindən fərqi, istifadəçinin yalnız danışmağı düşünməsi ilə də siqnalların deşifrə edilə bilməsidir. Bu isə, danışmaq və ya yazmaq üçün edilən fiziki cəhdlərə əsaslanan əvvəlki sistemlərdən daha müasir bir yanaşmadır. Stanford Universitetindən neyroalim Benyamin Meşede-Krasa bildirib ki, "Əgər sadəcə danışmağı düşünmək kifayət edirsə, bu, insanlar üçün daha asan və sürətli bir proses ola bilər." Yeni sistem, beyindəki sinir fəaliyyətini ölçən implant üzərində qurulub və "fonem" adlanan nitq vahidlərinin müəyyən edilməsinə əsaslanır. Bu fonemlər isə daha sonra cümlələrə çevrilir. Araşdırma zamanı dörd iştirakçının beyin siqnalları öyrədici maşın təlimi (machine learning) vasitəsilə sözlərə bağlanıb. Bu prosesdə hərəkətdən məsul olan beyin bölgəsi – motor korteks əsas götürülüb. Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, iştirakçılar danışmağa cəhd etdikdə yaranan siqnallar ilə sadəcə sözləri təsəvvür etdikdə yaranan siqnallar arasında müəyyən oxşarlıqlar var. Bununla belə, bu siqnallar bir-birindən fərqləndirilə bilib. Yeni sistem, daxili nitq əsasında 125 minə qədər sözü tanımaq qabiliyyətinə malikdir. Stanford Universitetindən neyroalim Frank Willett qeyd edib ki, "Bu siqnallar danışma cəhdindən qaynaqlanan fəaliyyət nümunələrinin daha kiçik və oxşar bir versiyası idi. Bu siqnalları kifayət qədər yaxşı deşifrə edə bildik, amma danışma cəhdində olduğu qədər dəqiqliklə deyil." Texnologiyada hələ də təkmilləşdirilməli məqamlar var. BCI sistemi bəzi hallarda 74%-lik maksimum dəqiqlikdən xeyli aşağı nəticələr göstərib. Bununla belə, tədqiqatçılar implant texnologiyasının təkmilləşdirilməsi və beyində düşüncə siqnallarının daha geniş miqyasda xəritələnməsi ilə sistemin növbəti illərdə daha sürətlə inkişaf etdiriləcəyinə inanırlar. Başqa bir mübahisəli məsələ isə şəxsi daxili monoloqların təsadüfən deşifrə edilməsi riskidir. Tədqiqatçılar bu problemi həll etmək üçün xüsusi şifrə düşünərək dekoderi işə salıb dayandırmaq kimi təhlükəsizlik tədbirləri təklif edirlər. Sınaqlar zamanı bu yanaşma 98% dəqiqliklə işləyib. BCI texnologiyası sahəsində son dövrlərdə bir sıra mühüm irəliləyişlər qeydə alınıb. Bu ilin əvvəlində də yalnız bir fərd üçün fərdiləşdirilmiş real vaxt düşüncə deşifrəsi üzərində bir araşdırma yayımlanmışdı. Willett bildirib ki, "BCI-lərin gələcəyi parlaqdır. Bu iş, danışıq BCI-lərinin bir gün ünsiyyəti təbii və rahat bir formada bərpa edə biləcəyinə ümid verir." Araşdırmanın nəticələri "Cell" jurnalında yayımlanıb.