### Fibronectin ECM Modulyasiyası və Onun Xərçəng Müalicəsində Rolu Fibronectin hüceyrəxarici matrisi (ECM) xərçəng toxumasında sıxlıq yaradır və immunoterapiyanın effektivliyini məhdudlaşdırır. Yeni araşdırmalar α5β1 integrini bloklamaqla ECM-i modulyasiya etməyin immunoterapiya nəticələrini yaxşılaşdıra biləcəyini göstərir. ### α5β1 Integrin Blokadası ilə ECM Modulyasiyası Araşdırmada α5β1 integrin blokadası fibronectin fibrillərinin formalaşmasını azaldıb. Bu, CD8+ T hüceyrələrinin xərçəng toxumasına keçidini artırıb, damar keçiriciliyini yüksəldib və kollagenin toxuma ilə əlaqəsini zəiflədib. Bu dəyişikliklər, PD-L1 blokadasını daha təsirli edərək xərçəng müalicəsində əhəmiyyətli irəliləyişlər təmin edib. ### Preklinik Modeldə Kombinasiya Müalicəsi E0771 döş xərçəngi modelində α5β1 blokadası və PD-L1 blokadasının birgə istifadəsi median sağ qalma müddətini artırıb. Mürəkkəb müalicə həm də tam şiş geriləmələrinə səbəb olub. Bu kombinasiya müalicəsi immun yaddaşı gücləndirib, xərçəng toxumasının təkrar inkişafını maneə törədib. ### Klinik Perspektivlər Klinik sınaqlarda α5β1 integrin yüksək ifadəsi atezolizumab immunoterapiyasına məruz qalan xəstələrdə daha pis sağ qalma ilə əlaqələndirilib. ECM modulyasiyası bu xəstələrdə immunoterapiya nəticələrini yaxşılaşdırmaq üçün potensial strategiya ola bilər. ### Xülasə Fibronectin ECM modulyasiyası yalnız immunoterapiya deyil, həm də kimya terapiyasının effektivliyini artırmaq üçün perspektivli bir yanaşmadır. Bu yanaşma, xərçəng müalicəsində daha geniş tətbiqlərə yol açaraq, xəstə sağ qalma müddətini artırmağa kömək edə bilər.