Elm və Kosmos
Günəşdə 'Canavar': Yer kürəsindən 13 dəfə böyük plazma strukturu müşahidə edildi
15
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizAstrofotoqraflar iyulun 12-də Günəşin şimal-şərq hissəsində meydana gələn nəhəng və dəyişkən bir plazma strukturu, 'Canavar' adlandırılan günəş prominensiyasını qeydə alıblar. Bu nəhəng plazma kütləsi, Günəşin səthinə inanılmaz sürətlə atılan plazma parçaları ilə birlikdə üç saat müddətində aktiv olub və Yer kürəsindən 13 dəfə böyük ölçüdə olduğu müəyyən edilib.
Avstriyanın Martinsburq şəhərindən fotoları çəkən Maykl Jager və İngiltərənin Qlosterşir bölgəsindən Simon Metkalf bu qeyri-adi hadisəni görüntüləyən astrofotoqraflar arasında yer alıb. Şotlandiyanın İnverness şəhərindən astrofotoqraf David Wilson isə hadisəni tamamilə əks etdirən bir video çəkib. O, 'Canavar'ın dörd ayaqlı bir heyvanı xatırladan formasını təsvir edərək bu görüntünü Spaceweather.com platformasında paylaşıb. Bu ifadə sosial mediada geniş yayılıb və struktur məhz bu səbəbdən 'Canavar' adını alıb.
Günəş prominensiyası, Günəşin səthindən çıxan və görünməz maqnit sahələri tərəfindən saxlanılan ionlaşmış qazdan (plazmadan) ibarət parlaq bir strukturdur. NASA-ya görə, bu cür strukturlar adətən kiçik ölçülü olur, lakin bəzi hallarda uzunluğu 1,6 milyon kilometrə qədər çata bilər. 'Canavar' isə təxminən 165,000 kilometr uzunluğunda olub. Bu strukturlar, Günəş tutulmaları zamanı daha aydın görünür və bəzi hallarda Günəş fırtınalarına səbəb ola bilər. Ancaq bu dəfə, 'Canavar' heç bir koron kütlə atımı (CME) yaratmayıb və Yer üçün təhlükə təşkil etməyib.
Astrofotoqrafların lentə aldığı görüntülərdə, 'Canavar'dan Günəşin səthinə doğru düşən kiçik plazma damcıları da müşahidə olunub. Bu fenomen 'koronal yağış' adlanır və plazmanın soyuyub sıxlaşması nəticəsində yaranır. Bu proses zamanı plazma maqnit sahələri boyunca Günəşin səthinə yüksək sürətlə geri qayıdır.
Son günlərdə Günəşdə daha iki böyük prominensiya da qeydə alınıb. İyulun 14-də və 15-də baş verən bu strukturlar 'Canavar'dan daha böyük olub və koron kütlə atımları ilə müşayiət edilib. Lakin bu fırtınalar Yerə doğru yönəlmədiyi üçün planetimiz üçün heç bir təhlükə yaratmayıb.
Bu hadisələr Günəşin təxminən 11 illik dövrünün ən aktiv mərhələsi olan 'günəş maksimumu'na yaxınlaşdığını göstərir. Bu dövrdə maqnit qeyri-sabitlikləri səbəbilə Günəş səthindən plazma kütlələrinin ayrılması daha asan baş verir.