Elm və Kosmos
İnsanın Bioloji Yaşını Daha Dəqiq Müəyyən Etməyin Yeni Metodu Hazırlandı
1
1
Süni İntellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsiz
Yerusəlimdə yerləşən Yəhudi Universitetindən olan alimlər insanın bioloji yaşını müəyyən etmək üçün tam genom analizi tələb etməyən dəqiq bir metod hazırlayıblar. Day.Az-ın Gazeta.ru-ya istinadən verdiyi məlumata görə, tədqiqatın nəticələri "Cell Reports" jurnalında dərc olunub.
Yeni metod MAgeNet adlanır və digər üsullardan fərqli olaraq, böyük miqdarda genetik materialın analizini tələb etmir. Bunun əvəzinə, yalnız iki kiçik DNT bölgəsində yığılan metilasiya "işarələrini" qiymətləndirir. Metilasiya prosesi, DNT molekullarına metil qruplarının birləşdirilməsindən ibarətdir. Bu, genlərin ardıcıllığını dəyişdirməsə də, onların aktivliyini tənzimləyir. Yaş artdıqca metilasiya "naxışı" daha xarakterik olur və bu, insan orqanizminin nə qədər "köhnəldiyini" müəyyən etməyə imkan verir.
Tədqiqatçılar dəyişiklikləri analiz etmək üçün süni intellektdən istifadə ediblər. Neyron şəbəkələrini molekulyar "yaşlanma imzalarını" oxumaq üçün öyrədiblər. Bu, 50 yaşdan kiçik insanlarda bioloji yaşın qiymətləndirilməsində cəmi 1,36 il səhv payı ilə minimal yanlışlığa nail olmağa imkan verib. Tədqiqatın rəhbəri, professor Yuval Dor bildirib: "Bu, sadəcə epigenetik saat deyil, təsadüfi faktorların dəqiq qanunauyğunluqlarla birləşdiyi mürəkkəb bir mexanizmdir."
Alimlər həmçinin aşkar ediblər ki, yaşlanma prosesi DNT-də bərabər şəkildə deyil, "sıçrayışlarla" qeydə alınır. Sanki hüceyrələr vaxtaşırı öz daxili saatlarını yoxlayırlar. Yeni metodikanın tibbdə tətbiqi həkimlərə xəstənin bioloji yaşını daha dəqiq qiymətləndirməyə, şəkərli diabet, demensiya və ya ürək-damar xəstəliklərinin inkişaf risklərini müəyyən etməyə kömək edə bilər. Gerontologiya sahəsində isə MAgeNet həyat tərzi, diyetlər və ya dərmanların hüceyrə proseslərinə necə təsir etdiyini öyrənmək üçün yeni imkanlar aça bilər.
Metodun digər bir üstünlüyü onun aşağı maliyyətidir. Yalnız iki DNT hissəsinin analizini tələb etdiyindən, bu, tam genom ardıcıllığı ilə müqayisədə daha ucuzdur. Bununla belə, metod hələ ki, yalnız sağlam könüllülər üzərində sınaqdan keçirilib. Alimlər, metilasiya mənzərəsinin pozulduğu ağır xəstəliklərə malik xəstələrin genomları ilə MAgeNet-in nə dərəcədə dəqiq işlədiyini yoxlamaq üçün əlavə araşdırmalar aparmalıdırlar.
1