JWST və Erkən Qalaktikaların Araşdırılması

James Webb Kosmik Teleskopu (JWST) fəaliyyətə başladıqdan sonra ilk elmi tapşırıqlarından biri kainatın ən erkən qalaktikalarını müşahidə etmək oldu. Bu müşahidələr zamanı "Kiçik Qırmızı Nöqtələr" (KQN) adlandırılan aktiv qalaktik nüvələrin geniş bir populyasiyası aşkar edildi. Qırmızıya sürüşmə ölçülərinə əsasən, bu nüvələrin Böyük Partlayışdan sonra cəmi 0.6-1.6 milyard il ərzində mövcud olduğu təxmin edilir.

Yeni Məlumatlar və Kəşflər

JWST-nin Mid-Infrared Imager (MIRI) cihazı vasitəsilə əldə edilən yeni görüntülər, Hubble Ultra Dərin Sahəsini (HUDF) uzun dalğa uzunluqlu infraqırmızı işıqda ilk dəfə müşahidə etməyə imkan verdi. Bu görüntülər erkən qalaktikaların 13 milyard il əvvəl necə formalaşdığına dair yeni məlumatlar təqdim edir. Araşdırma "Astronomy & Astrophysics" jurnalında yayımlanan beynəlxalq tədqiqat qrupu tərəfindən aparılıb.

Tədqiqatda iştirak edən MIRI Avropa Konsorsiumu Max-Planck-Astronomiya İnstitutu (MPIA), Kosmik Şəfəq Mərkəzi (DAWN) və Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) kimi bir çox təşkilat tərəfindən təmsil olunub. MIRI Deep Imaging Survey (MIDIS) çərçivəsində HUDF təxminən 100 saat ərzində müşahidə edildi, bu da JWST-nin bir filtr ilə ən uzun müşahidəsidir.

Əsas Faktlar

Araşdırmanın rəhbəri, Stockholm Universitetinin astronomiya professoru Göran Östlin, ESA-nın press-relizində qeyd edir: "Bu görüntülərdə bizə məlum olan ən uzaq qalaktikaları görə bilirik. Müşahidələrimiz orta dalğa uzunluqlu infraqırmızı işıqda aparılıb və çox uzun müşahidə müddəti, təxminən 100 saat, tələb edilib." Bu müşahidələr Böyük Partlayışdan sonra formalaşan ilk ulduzların sayını və qalaktikaların necə təkamül etdiyini öyrənməyə imkan verəcək.

Nəticələr və Gələcək Araşdırmalar

Bu tədqiqat həmçinin "tozlu qalaktikalar" adlanan, böyük miqdarda ulduzlararası toz ehtiva edən qalaktikaları araşdırmağa imkan verəcək. Bu qalaktikalar supermassiv qara dəliklərin toxumlarını ehtiva edə bilər və yalnız infraqırmızı işıqda görünür. Məlumatlar, erkən kainatdakı qalaktikaların və onların mərkəzi qara dəliklərinin necə bu qədər sürətlə böyüdüyünü izah etməyə kömək edə bilər.

JWST-nin müşahidələri kosmoloji modellərdəki ziddiyyətləri aradan qaldırmağa və qalaktikaların yaranması ilə bağlı yeni nəzəriyyələr irəli sürməyə imkan verəcək. Stockholm Universitetindən Jens Melinder qeyd edir ki, bu müşahidələr qalaktikaların təkamülü və ağır elementlərin formalaşması haqqında daha çox məlumat təqdim edəcək.

JWST-nin təqdim etdiyi məlumatlar gələcəkdə qalaktikaların təkamülü və erkən kainatın formalaşması ilə bağlı araşdırmalar üçün mühüm rol oynayacaq.