Elmi araşdırmalara əsaslanan yeni nəzəriyyə kainatın ilkin genişlənməsini izah etmək üçün hipotetik hissəciklərdən istifadəni azalda biləcəyimizi iddia edir. Adi dalğaların sahil xəttini formalaşdırdığı kimi, kainatın formalaşmasında qravitasiya dalğalarının da mühüm rol oynadığı düşünülür. Barselona Universitetindən nəzəri astrofizik Raúl Jiménez və həmkarları tərəfindən təqdim olunan bu nəzəriyyə qravitasiya dalğalarının, inflaton adlanan hipotetik hissəciklər olmadan, kainatın ilkin genişlənməsini və maddənin yenidən paylanmasını idarə edə biləcəyini təklif edir. Jiménez bunu "sadə və yoxlanıla bilən" bir yanaşma kimi dəyərləndirərək, "Biz spekulyativ elementlər əlavə etmirik, daha çox cazibə və kvant mexanikasının kainatın quruluşunu necə izah edə biləcəyini nümayiş etdiririk" deyə vurğulayıb. Kainatın 13,8 milyard il əvvəl Böyük Partlayışdan sonra necə formalaşdığı hələ də tam olaraq aydın deyil. İndiyə qədərki nəzəriyyələr bu prosesi izah etmək üçün müxtəlif modellərdən istifadə edib. Bu modellər arasında inflaton adlanan hissəciklər kainatın sürətli genişlənməsini və maddənin homogen paylanmasını izah etmək üçün təklif olunub. Lakin bu hissəciklərin mövcudluğunu təsdiqləyən birbaşa sübutlar hələ tapılmayıb. Jiménez və onun tədqiqat qrupu kainatın ilkin formalaşmasını daha az spekulyativ elementlərdən istifadə edərək izah etməyin mümkün olub-olmadığını araşdırmağa qərar veriblər. Onlar ümumi nisbilik nəzəriyyəsi və kainatın hazırkı genişlənmə müşahidələrinə uyğun olan bir modeldən – de Sitter məkanından – istifadə ediblər. Bu modeldə kvant fluktuasiyaları, yəni qravitasiya dalğaları tensor pertubasiyaları adlanan bir növ turbulensiya ilə yarana bilər. Qravitasiya dalğaları, kütləvi obyektlərin toqquşmaları nəticəsində yaranan məkan-zaman dalğalanmalarıdır. Hal-hazırda yalnız neytron ulduzları və qara dəliklər kimi kütləvi obyektlərin toqquşmalarından yaranan qravitasiya dalğalarını aşkar edə bilirik. Lakin fiziklər hesab edir ki, bütün kainat daha geniş miqyaslı və hələ aşkar edilə bilinməyən qravitasiya dalğaları ilə doludur. Araşdırmalar göstərib ki, tensor pertubasiyalarından yaranan qravitasiya dalğaları ilkin plazma sıxlığında dəyişikliklər yarada və kainatın ilkin genişlənməsini idarə edə bilər. Bu dəyişikliklər nəticəsində maddə kifayət qədər sıxlaşaraq cazibə qüvvəsi altında çökə bilər və ilkin ulduzların, qalaktikaların və qara dəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu nəzəriyyə kainatın formalaşmasında hipotetik hissəciklərə olan ehtiyacı aradan qaldıra biləcək sadə bir həll təklif edir. Lakin nəzəriyyənin doğruluğunu təsdiqləmək üçün əlavə araşdırmalar tələb olunur. Tədqiqatçılar "Təklif olunan mexanizm modeldən asılı ssenarini aradan qaldıra bilər: inflaton kimi skalyar sahənin inflyasiyanı idarə etmək üçün seçilməsi" deyə qeyd ediblər. Araşdırma "Physical Review Research" jurnalında dərc olunub.