Elm və Kosmos

Kosmik Şüalar Buz Dünyalarında Həyatı Dəstəkləyə Bilər

1
Link kopyalandı

1

07.08.2025, 12:53

Süni İntellekt

Oxumaq vaxt alır?

Məqalələri dinləyə bilərsiz
Elm adamlarının yeni araşdırması göstərir ki, kosmik şüalar buzlu planetlərin səthinin altında həyatın yaranmasına enerji təmin edə bilər. Adətən elm adamları Yer kürəsindən kənarda həyat axtararkən "Qızıl Orta Zona"ya (Goldilocks zone) baxırlar. Bu zona ulduzun ətrafında yerləşir və maye suyun planet səthində mövcud olmasına uyğun temperatur təqdim edir. Lakin tədqiqatçılar yeni bir bölgəni nəzərdən keçirməyi təklif edirlər: "Radiolitik Yaşayış Zonasını". Burada kosmik şüalar buzun və suyun altında həyat üçün enerji təmin edə bilər. Yeni araşdırmaya görə, kosmik şüalar buz altında kimyəvi reaksiyaları enerji ilə təmin edə bilər. Bu, potensial olaraq bioloji aktivliyi dəstəkləmək və hətta həyatın yaranmasına kömək etmək üçün kifayət qədər enerji yarada bilər. New York Universitetinin Abu Dabi filialından astrofizik Dimitra Atri araşdırmanın həmmüəllifi olaraq bildirib: "Həyat düşündüyümüzdən daha çox yerdə mövcud ola bilər. İsti planetlərdə günəş işığını axtarmaq əvəzinə, indi suyun səth altında olduğu və kosmik şüalara məruz qaldığı soyuq və qaranlıq yerləri nəzərdən keçirə bilərik." Araşdırma, Mars, Yupiterin Europa peyki və Saturnun Enceladus peykində həyat imkanlarını araşdırıb. Bu buzlu dünyalar səthdə həyat üçün çox əlverişsizdir. Lakin səthin altında böyük miqdarda maye və ya donmuş su var. Tədqiqatçılar kompüter simulyasiyalarından istifadə edərək kosmik şüaların Marsın və Europa kimi peyklərin buz və su qatına nə qədər enerji ötürə biləcəyini modelləşdiriblər. Onlar müəyyən ediblər ki, bəzi enerjili hissəciklər səthin altına keçə bilər. Bu şüalar su molekullarını parçalayaraq elektroliz adlanan bir prosesdə elektronları azad edə bilər. Saturnun buzlu Enceladus peyki həyat üçün ən yüksək potensiala sahibdir, onu Mars və Europa izləyir. Astrobioloqlar bu dünyaları daha yaxından araşdırmağı planlaşdırırlar. NASA-nın hazırda Yupiterin Europa peykinə göndərilən Europa Clipper missiyası bu araşdırmaya kömək edəcək. Tədqiqat həmçinin Günəş sistemindən kənarda həyat axtarışına dair yeni fikirlər ortaya qoyur. Dimitra Atri qeyd edib ki, bu kəşf həyatın mövcud ola biləcəyi yerlər haqqında düşüncələrimizi dəyişdirir. Araşdırma Beynəlxalq Astrobiologiya Jurnalında 28 iyul tarixində nəşr edilib.
1
Link kopyalandı

Bir istifadəçi, ChatGPT-ni kalkulyatorda işə salmağı bacarıb! (VİDEO)

0:00 / 0:00