Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) yeni 'Biomass' peyki Yer üzündəki meşələrdən ilk görüntüləri təqdim edib. Nəhəng çətir formasında dizayn edilmiş bu peyk, Yer kürəsinin karbon dövriyyəsini daha dəqiq ölçmək üçün nəzərdə tutulub və bu istiqamətdə ən ətraflı məlumatları təqdim edəcəyinə ümid edilir. Peyk, 2025-ci ilin aprel ayında Fransız Qvianasında yerləşən Avropa kosmodromundan Vega-C raketi ilə orbitə buraxılıb. 'Biomass' peykinin yanacaqla təmin edilməsi Böyük Britaniyada yerləşən 'European Astrotech' startapı tərəfindən həyata keçirilib. Peyk, orbitdə ilk dəfə P-band radarı ilə təchiz olunub. Bu radar, meşələrin karbon tutumunu ölçmək üçün qalın meşə örtüklərindən keçir və ağacların strukturuna çatır, burada karbonun əksəriyyəti saxlanılır. Peykin əsas məqsədi Yer meşələrində baş verən dəyişiklikləri və onların qlobal karbon dövriyyəsinə təsirini öyrənməkdir. Bundan əlavə, 'Biomass' səhralarda yeraltı geologiyanı, buz təbəqələrinin strukturunu və meşə ərazilərinin topoqrafiyasını da xəritələşdirə bilir. 'Biomass' peyki, Günəş sinxron orbitində təxminən 666 kilometr yüksəklikdə dövr edir. P-band radarı tərəfindən toplanan xam məlumatlar İsveçdəki ESA-nın Kiruna yer stansiyasına ötürülür. Daha sonra bu məlumatlar kalibrlənir və elmi məhsullara, məsələn, biomassa sıxlığı xəritələrinə və meşə hündürlüyü modellərinə çevrilir. Bu məlumatlar Belçikanın 'Spacebel' texnologiya şirkəti tərəfindən hazırlanmış Multi-Mission Algorithm and Analysis Platform (MAAP) vasitəsilə alimlərin istifadəsinə verilir. Alimlər bu platformadan istifadə edərək məlumatları yükləmədən, birbaşa bulud üzərindən analiz edə bilərlər. ESA-nın 'Biomass' layihəsinin meneceri Maykl Fehringer bildirib ki, peyk hələ də kalibrləmə və sınaq mərhələsindədir. Lakin ilk nəticələr artıq ümidvericidir: 'Biomass orbitdə yenilikçi kosmik texnologiyalarla təchiz olunub və biz onun fəaliyyətini yaxından izləyirik. İlk görüntülər həqiqətən möhtəşəmdir və bu, qarşıdakı nailiyyətlərin yalnız kiçik bir nümunəsidir.' Peykin təqdim etdiyi görüntülər arasında Boliviyanın Rio Beni çayı ətrafındakı tropik meşələrdən, İndoneziyanın Halmahera arxipelaqındakı meşələrdən və Çadın Səhra səhrasındakı Tibesti Dağlarından görüntülər də var. Bu şəkillər radarın müxtəlif polarizasiya kanalları vasitəsilə yaradılıb və landşaftın müxtəlif xüsusiyyətlərini əks etdirir. Məsələn, yaşıl rənglər əsasən tropik meşələri, qırmızı rənglər daşqın əraziləri və bataqlıqları, mavi-bənövşəyi rənglər isə çəmənlikləri göstərir. Radar hətta səhralarda 5 metr dərinliyə qədər qumu keçərək qədim çay yataqları və göllərin qalıqlarını xəritələşdirə bilir. Bu nəhəng çətir formalı antena, ABŞ-ın 'L3Harris' kosmik şirkəti tərəfindən hazırlanıb. Radar siqnalları Yer səthinə göndərilir və geri əks olunan siqnallar antena vasitəsilə peykin sistemlərinə ötürülür. Daha sonra bu məlumatlar təhlil edilərək qlobal biomassa və landşaft xüsusiyyətlərinin detallı 3D xəritələri yaradılır. Bu layihə, qlobal karbon dövriyyəsi və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı daha dəqiq məlumatlar əldə etmək üçün mühüm bir addım hesab olunur. Elm adamları, 'Biomass' peyki vasitəsilə əldə edilən məlumatların meşələrin qorunması və davamlı idarə olunması üçün əhəmiyyətli töhfələr verəcəyini gözləyirlər.