Yüksək Enerjili Radiasiya və Həyat

Yüksək enerjili radiasiya adətən həyat üçün zərərlidir. Bu radiasiya mutasiyalar yaradır, hüceyrələrə zərər vurur və yüksək dozada ölümə səbəb olur. Buna baxmayaraq, Yer üzündə bəzi mikroblar radiasiyaya dözə bilir və onu enerji mənbəyi kimi istifadə edir. Bu xüsusiyyət, digər planetlərdə və ayların səthində yaşayan həyat formaları üçün də mümkün ola bilər.

Kosmik Şüalar Haradan Gəlir?

Kosmik şüalar, ulduzların ömrünün sonuna çatdığı zaman yaranan supernova partlayışlarından meydana gəlir. Bu yüksək enerjili hissəciklər, qalaktikanın müxtəlif bölgələrinə yayılır. Yer üzündəki maqnit sahəsi bu hissəciklərin əksəriyyətini bloklayır. Atmosferə çatan hissəciklər isə zəncirvari reaksiyalar yaradır və daha az enerjili hissəciklərə çevrilir. Lakin, Mars və Europa kimi maqnit sahəsi olmayan cisimlərdə bu radiasiya birbaşa səthə çata bilər.

Radiasiyanı Enerji Mənbəyinə Çevirmək

Cənubi Afrikanın qızıl mədənlərində tapılan Desulforudis audaxviator mikrobu, radiasiya ilə yaranan kimyəvi məhsullardan enerji alır. Alimlər, bu mexanizmin Mars, Europa və Enceladus kimi cisimlərdə də mümkün ola biləcəyini göstərən simulyasiyalar aparıblar. Bu mühitlərdə radiasiya elektronlar yaradır və mikroblar bu elektronları enerji mənbəyi kimi istifadə edə bilər.

Yadplanetli Həyatın Axtarışı

Kosmik şüalarla enerji alan mikroblar, qalaktikanın daha geniş bölgələrində yaşayış üçün imkanlar yarada bilər. Bu, adi yaşayış zonalarından kənarda, buzlu aylar və ulduzlararası cisimlərdə həyatın mövcudluğunu mümkün edir. Lakin, bu mikrobları yer üzündən aşkarlamaq çətin ola bilər. Marsda 2028-ci ildə başlayacaq Rosalind Franklin roveri və Çin'in Tianwen-3 missiyası bu mikrobların izlərinin tapılmasına kömək edə bilər.

Nəticə

Radiasiyanı enerji mənbəyinə çevirən mikroblar, həyatın mümkün olduğu mühitlər barədə anlayışımızı genişləndirir. Bu araşdırmalar, kosmosda həyat axtarışını yeni bir mərhələyə qaldırır.