### Prochlorococcus bakteriyaları: Dənizlərin əsas fotosintetik canlıları Prochlorococcus bakteriyaları, dənizlərdə fotosintez edən ən kiçik canlılardan biridir və tropik sulara xas olan turkuaz rəngin yaranmasında mühüm rol oynayır. Bu bakteriyalar, işığı metabolizə edərək üzvi karbon yaradır və atmosferdəki oksigenin 5%-ni təmin edir. Lakin onların istilik həddinə qarşı həssaslığı, qlobal istiləşmə ilə əlaqədar narahatlıqlar yaradır. ### Araşdırmanın məqsədi və metodu Son on ildə, okeanoqraflar və dəniz bioloqları Prochlorococcus bakteriyalarının istilik dəyişikliklərinə reaksiyasını öyrənmək üçün 277000 km-dən çox məsafə qət ediblər. Araşdırmalar zamanı sitometriya cihazı ilə milyardlarla bakteriya hüceyrəsi analiz edilib. Washington Universitetindən professor François Ribalet, bu cihazın lazer işığı ilə bakteriyaları təhlil etdiyini və hər bakteriyanın unikal işıq imzasını müəyyən etdiyini bildirib. ### İstiliyin bakteriyalar üzərində təsiri Məlum olub ki, Prochlorococcus bakteriyalarının hüceyrə bölünmə sürəti 28°C-yə qədər artır, lakin 30°C-də kəskin azalır. Bu yay İspaniyanın Aralıq dənizi sahillərində suyun temperaturu 30°C-ni keçdiyi üçün bakteriyaların çoxalma sürəti üçdə birinə düşüb. Uzunmüddətli perspektivdə, tropik sularda bu bakteriyaların populyasiyasının 17%-dən 51%-ə qədər azalması gözlənilir. ### Ekosistemlərə təsirləri Prochlorococcus bakteriyaları dənizlərin qida zəncirində mühüm rol oynayır. Onların azalması, zooplankton və balıq larvalarının qidalanmasını çətinləşdirə bilər. Bundan əlavə, onların yerini tutacaq daha böyük bakteriyalar, ekosistemlərdə ciddi dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Xosé Anxelu G. Morán və Laura Alonso kimi mütəxəssislər, bu dəyişikliklərin nəticələrinin hələ də tam məlum olmadığını bildirirlər. ### İqlim dəyişikliyinin gələcəyi Araşdırma nəticələri göstərir ki, istiləşmə davam edərsə, Prochlorococcus bakteriyalarının istilik həddini aşan bölgələrdə yox olması qaçılmazdır. Ən optimist ssenaridə belə, tropik sulardakı populyasiyaları əhəmiyyətli dərəcədə azalacaq. Bu durum, dəniz ekosistemlərində uzunmüddətli təsirlərə səbəb ola bilər. ### Son söz Prochlorococcus bakteriyalarının ekosistemlərdəki əvəzsiz roluna baxmayaraq, onların istilik həddinə qarşı həssaslığı ciddi narahatlıq doğurur. Bu araşdırma, qlobal istiləşmənin dəniz həyatına təsirlərini anlamaqda mühüm addım təşkil edir.