PARCAE Peyklərinin Başlanğıcı

1976-cı ilin 30 aprelində Atlas F raketi Vandenberq Hərbi Hava Bazasından qalxaraq, PARCAE proqramı çərçivəsində üç yeni peyki orbitə yerləşdirdi. Bu peyklər, təqribən 1050-1150 kilometr hündürlükdə yerləşdirilərək, 63 dərəcə əyilmiş orbitdə hərəkət edirdi. Üçbucaq formasında yerləşdirilən bu peyklər, okean üzərində gəmi radarı siqnallarını tutub, onların mövqelərini dəqiq müəyyənləşdirirdi.

PARCAE proqramının məxfi kod adı “WHITE CLOUD” idi və bu sistem ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinə düşmən, neytral və müttəfiq gəmilərin mövqelərini vaxtında izləmək imkanı verdi. Proqram 2023-cü ilin sonunda rəsmi olaraq deklasifikasiya edildi, lakin onun haqqında bəzi məxfi məlumatlar hələ də açıqlanmamışdır.

Texnologiya və Əməliyyatlar

Hər bir PARCAE missiyası üç peykdən ibarət idi və tam sistem üç qrupu (9 peyk) əhatə edirdi. Bu peyklərin əsas texnologiyası radar siqnallarını tutmaq və dəqiq saatlarla vaxt fərqini ölçərək mövqeni müəyyən etmək idi. Peyklərin orbitə yerləşdirilməsi üçün “Çoxlu Peyk Dağıtıcısı” (MSD) adlı kompleks sistemdən istifadə edilirdi. MSD, peykləri orbitdə dəqiq mövqelərə yerləşdirmək üçün mexaniki və raket mühərriklərinin birləşməsindən istifadə edirdi.

POPPY-dən PARCAE-yə Keçid

PARCAE peyklərinin texnologiyası əvvəlki POPPY proqramının təcrübələrinə əsaslanırdı. POPPY peykləri daha çox Sovet radarlarını izləmək üçün istifadə edilirdi, lakin PARCAE əsasən gəmilərin radar siqnallarını tutmağa yönəlmişdi. POPPY 1977-ci ildə işini dayandırdı və onun yerini tamamilə PARCAE aldı.

LIPS Texnologiyası

1980-ci illərdə PARCAE peyklərinə əlavə olaraq, “Canlı Alov Sipəri” (LIPS) adlı yeni bir texnologiya tətbiq edildi. Bu sistem vasitəsilə peyklərdən alınan məlumatlar birbaşa dənizdəki gəmilərə ötürülə bilirdi. LIPS, həmçinin taktik məlumat mübadiləsi üçün inkişaf etdirilmiş formatlar, məsələn, TADIXS-B, vasitəsilə məlumatların daha sürətli və dəqiq ötürülməsini təmin edirdi.

PARCAE-nin Tətbiqi və Təkamülü

1990-cı illərdə PARCAE proqramı təkmilləşdirilərək “Yaxşılaşdırılmış PARCAE” adı altında yenidən işə salındı. Bu yeni peyklər daha böyük Titan IV raketləri ilə orbitə yerləşdirildi. 1996-cı ildə baş tutan son buraxılışda “On-Board Processor” adlı yeni texnologiya tətbiq edildi. Bu sistem məlumatların daha sürətli emal edilməsi və birbaşa hərbi vahidlərə çatdırılmasını təmin etdi.

Nəticə

PARCAE peykləri ABŞ-ın okean nəzarətində inqilab yaratdı. Proqram 2008-ci ildə sona çatsa da, onun texnologiyası ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin taktiki üstünlüyünü artırdı. PARCAE-nin yerini yeni, daha məxfi sistemlər aldı, lakin onun irsi hələ də ABŞ-ın hərbi əməliyyatlarında hiss olunmaqdadır.