Kosmik Tullantılar və Kessler Sindromu Təhlükəsi

Dünyanın aşağı Yer orbitində kosmik tullantıların artması, Kessler sindromu adlanan ciddi bir problemi gündəmə gətirib. Bu sindrom, orbitdəki tullantıların çoxluğu səbəbindən raketlərin təhlükəsiz uçuş həyata keçirə bilməməsi ilə nəticələnir. Hələ bu səviyyəyə çatmamışıq, lakin alimlər bu təhlükənin qarşısını almaq üçün innovativ həllər üzərində işləyirlər.

İkitərəfli Plazma Mühərriki: Yeni Yanaşma

Tohoku Universitetindən Dr. Kazunori Takahashi və onun həmkarları, orbitdən tullantıları çıxarmaq üçün qeyri-kontakt üsulu təqdim ediblər. Ənənəvi kontakt üsulları, məsələn, tor və ya qarmaq kimi mexanizmlərdən fərqli olaraq, bu yeni yanaşma tullantıya bir neçə metr məsafədən təsir göstərir. Yeni texnologiya, plazma şüasından istifadə edərək tullantının sürətini azaldır və onu təhlükəsiz şəkildə orbitdən çıxarır.

Dr. Takahashi-nin təqdim etdiyi mühərrik, qarşılıqlı təsirləri balanslaşdırmaq üçün ikitərəfli plazma sistemindən istifadə edir. Bu sistem, tullantıya təsir edən plazma şüasının yaratdığı itələmə qüvvəsini əks istiqamətdə balanslaşdıraraq mühərrikin sabitliyini təmin edir.

Yeni Sistem: Gücləndirilmiş Performans

2018-ci ildə təqdim olunan ilkin modelin zəif tərəflərindən biri, böyük tullantıları effektiv şəkildə orbitdən çıxarmaq üçün kifayət qədər güclü olmaması idi. Yeni dizaynda "cusp" adlanan maqnit sahəsi tətbiq edilib. Bu sahə, plazma şüasının daha güclü olmasını təmin edir. Təcrübələr göstərib ki, yeni sistem əvvəlki modelə nisbətən 20 faiz daha güclü təsir göstərir. Mühərrik 5 kV güc səviyyəsində istifadə edildikdə, 25 mN-lik bir itələmə qüvvəsi yaratmağı bacarıb. Bu isə 1 tonluq bir tullantını 100 gün ərzində orbitdən çıxarmaq üçün yetərli ola bilər.

Çətinliklər və Gələcək Perspektivlər

Bütün uğurlara baxmayaraq, bu texnologiyanın tam tətbiqi üçün hələ çox iş görülməlidir. Təcrübələr vakuum kamerasında, cəmi 30 sm məsafədə aparılıb. Real orbital mühitdə isə tullantılarla sistem arasında bir neçə metr məsafə olacaq. Bundan əlavə, tullantılar hərəkət etdikcə, sistemin sabit məsafəni qoruyaraq dəqiqliklə işləməsi tələb olunur. Bir digər problem isə yanacaq istehlakıdır. Bu sistem ikitərəfli işlədiyi üçün digərlərinə nisbətən iki dəfə çox yanacaq tələb edir. Lakin argon kimi daha ucuz yanacaq növlərindən istifadə bu problemi qismən həll edə bilər.

Ümidverici Həll

Dr. Takahashi və komandası, bu texnologiyanı daha da inkişaf etdirmək üçün işlərini davam etdirirlər. Gələcəkdə bu sistemin kosmik tullantıların təhlükəsiz və effektiv şəkildə orbitdən çıxarılmasında mühüm rol oynayacağı gözlənilir.