Elm və Kosmos

Samanyolu Qalaktikasının Sirli Mərkəzindəki Maqnit Sahələri Araşdırılıb

1
Link kopyalandı

1

01.08.2025, 09:40

Süni İntellekt

Oxumaq vaxt alır?

Məqalələri dinləyə bilərsiz
Samanyolu Qalaktikasının mərkəzində yerləşən ən sirli və xaotik bölgələrdən biri elm adamlarının diqqət mərkəzindədir. Çikaqo Universitetinin doktorantı Roy Zhao və onun rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu, bu bölgədəki maqnit sahələrinin ilk detallı xəritəsini hazırlayıb. Bu xəritə, ulduzların necə meydana gəldiyini və ekstremal mühitlərdə necə təkamül etdiyini anlamaq üçün vacib məlumatlar təqdim edir. Tədqiqat, Samanyolu Qalaktikasının mərkəzindəki Mərkəzi Molekulyar Zona adlanan bölgədəki Sagittarius C adlı sahəyə yönəlib. Bu zona, sıx qaz buludları, ulduzların yaranması və güclü maqnit sahələrinin kompleks qarşılıqlı təsirlərini öyrənmək üçün əsas bir "astrofiziki Rosetta Daşı" olaraq xarakterizə edilir. Tədqiqat qrupu, NASA-nın artıq təqaüdə çıxmış uçan teleskopu SOFIA-dan istifadə edərək, bölgədəki kiçik toz zərrəciklərinin yaydığı infraqırmızı işığı tədqiq edib. Bu mikroskopik zərrəciklər maqnit sahə xətləri boyunca hizalanır və onların buraxdığı polarizə olunmuş işıq vasitəsilə görünməz maqnit sahələr xəritələnə bilir. Nəticələr göstərir ki, maqnit sahəsi, gənc massiv ulduzların güclü küləkləri tərəfindən ortaya çıxan isti və ionlaşmış qaz qabarcığı ətrafında dolanır. Bu struktur, Samanyolu Qalaktikasının ən sirli xüsusiyyətlərindən birini – işıq sürətinə yaxın sürətlə hərəkət edən elektron axınlarını izah etməkdə yardımçı olur. Bu radio şüalanan filamanlar ilk dəfə 1980-ci illərdə Zhao-nun məsləhətçisi professor Mark Morris tərəfindən kəşf edilib, lakin onların mənşəyi indiyədək aydın deyildi. Yeni maqnit sahə ölçmələri, bu elektron axınlarının maqnit sahə xətlərinin toqquşması və yenidən birləşməsi ilə meydana gəldiyini dəstəkləyir. Bu proses yaxınlıqdakı hissəcikləri inanılmaz sürətlərlə hərəkətə gətirə bilir. Tədqiqat həmçinin göstərir ki, Samanyolu Qalaktikasının bu ekstremal mühitində müxtəlif komponentlər bir-birinə təsir edir. Yeni ulduzların meydana gəldiyi soyuq qaz buludları, ulduz küləkləri ilə qızdırılmış isti ionlaşmış bölgələr və güclü maqnit sahələri birgə təsir edərək qalaktikamızın mərkəzində maddənin taleyini müəyyənləşdirir. Ən maraqlısı isə odur ki, bu tədqiqat, müxtəlif astronomik müşahidələrin eyni bölgə haqqında uyğun bir hekayə danışdığını ortaya qoyur. Maqnit sahələrinin sərhədləri, ionlaşmış karbon emissiyalarını araşdıran başqa bir tədqiqatın nəticələri ilə tam uyğun gəlir. Hətta tədqiqat qrupu, genişlənən qabarcığın mərkəzində Wolf-Rayet ulduzu adlanan xüsusi bir massiv ulduz növünü də müəyyən edib. Bu araşdırma, yalnız Samanyolu Qalaktikasını deyil, bütün kainat boyunca oxşar prosesləri anlamaqda astronomlara kömək edir. Elm adamları bu "qalaktik Rosetta Daşı"nı öyrənərək, qalaktikaların necə formalaşdığı, ulduzların ekstremal mühitlərdə necə meydana gəldiyi və maqnit sahələrinin bu strukturlaşmada hansı rolu oynadığı kimi fundamental fiziki qanunları açmağa çalışırlar.
1
Link kopyalandı

Bir istifadəçi, ChatGPT-ni kalkulyatorda işə salmağı bacarıb! (VİDEO)

0:00 / 0:00