Elm və Kosmos
SpaceX Crew-11 Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya Xəstəlik Yaratma Potensialı olan Bakteriyalar Göndərdi
1
1
Süni İntellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsiz
SpaceX, NASA ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Crew-11 adlı astronavtları Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya (ISS) göndərdi. Bu missiya ilə yanaşı, maraqlı bir bakteriya tədqiqatı da həyata keçiriləcək. İsraildəki Sheba Tibb Mərkəzi və ABŞ-da yerləşən SpaceTango şirkəti ilə birgə hazırlanmış bu tədqiqat, mikroqravitasiyanın insanlarda xəstəlik yaradan bakteriyaların böyüməsinə necə təsir etdiyini araşdıracaq.
Tədqiqatın məqsədi müəyyən bakteriya növlərinin mikroqravitasiya şəraitində necə böyüdüyünü öyrənməkdir. Araşdırma çərçivəsində bakteriyalar kosmik laboratoriyada yetişdirilərək -80 dərəcə Selsi temperaturda dondurulacaq və Yerə qaytarılacaq. Daha sonra bu nümunələr Yer üzündə yetişdirilən eyni bakteriyalarla müqayisə olunacaq. Tədqiqatda iştirak edən bakteriya növləri Escherichia coli (E. coli), Salmonella bongori və Salmonella typhimurium-dur.
Bu bakteriyalar NASA-nın Crew-11 missiyası ilə ISS-ə göndərildi. SpaceX, bu missiyanı 1 avqust Cümə günü uğurla həyata keçirdi. Crew-11 komandası 2 avqust tarixində ISS-ə dock etdi və hazırda orbitdə həyat şəraitinə uyğunlaşma mərhələsindədir.
Mikroqravitasiyanın bakteriyaların böyüməsinə necə təsir etdiyi artıq bir neçə araşdırmada öyrənilib. NASA-nın apardığı tədqiqatlar bakteriyaların kosmosdakı davranışlarını ümumi olaraq araşdırır. Lakin bu konkret missiyanın məqsədi, xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almaq və ya antibiotik müqavimətinin inkişafını dayandırmaq üçün məlumat toplamaqdır. Antibiotik müqaviməti, bəzi xəstəlik yaradan bakteriyaların artıq mövcud dərmanlarla müalicə edilə bilməməsi problemi ilə əlaqəlidir.
Sheba Tibb Mərkəzinin Yoluxucu Xəstəliklər Tədqiqat Laboratoriyasının rəhbəri Ohad Gal-Mor, "Biz bilirik ki, kosmos şəraiti bakteriyaların davranışına təsir edir, o cümlədən onların böyümə sürəti, gen ifadəsi və antibiotik müqavimət kimi xüsusiyyətlər əldə etməsi," deyə bildirib. "Bu tədqiqat ilk dəfə olaraq bir neçə patogen bakteriyanın genetik ifadə profilinin kosmosda necə dəyişdiyini sistemli və molekulyar şəkildə xəritələndirməyə imkan verəcək."
Astronavtların sağlamlığı və mikroqravitasiyanın insan bədəninə təsiri kosmosda həyatın necə olacağı ilə bağlı əsas məsələlərdən biridir. Mikroqravitasiya şəraitində insan genləri fərqli şəkildə ifadə oluna bilər. Bu şərait astronavtlarda əzələ itkisini sürətləndirə bilər və hətta onların dəridə səpkilər yaranma ehtimalını artırır.
Bu tədqiqatın nəticələri, bakteriyaların insan bədənindəki davranışını daha yaxşı başa düşməyə kömək edə bilər. Bu, onların yayılma sürəti və müalicələrə müqavimət göstərmə ehtimalı ilə bağlı daha çox məlumat əldə etməyə imkan verəcək. Bu məlumatlar həm kosmosda, həm də Yer üzündə xəstəliklərin müalicəsinə töhfə verə bilər.
1