Avstraliyada yerləşən Curtin Universitetinin alimləri tərəfindən aparılan genişmiqyaslı bir araşdırma, Starlink peyk sistemlərinin radio astronomiya üçün nəzərdə tutulmuş qorunan tezliklərə təsirini ortaya çıxarıb. Araşdırmaya görə, bu peyklərin yaydığı gözlənilməz radio emissiyaları, radio astronomiyanın ən həssas müşahidələrinə ciddi maneələr yaradır. Araşdırma Curtin Universitetinin Beynəlxalq Radio Astronomiya Araşdırma Mərkəzinin (ICRAR) alimləri tərəfindən həyata keçirilib və nəticələr "Astronomy & Astrophysics" jurnalında dərc edilib. Tədqiqat zamanı, dünyanın ən böyük və ən həssas radio teleskoplarından biri olacaq Square Kilometre Array (SKA) prototipində dörd ay ərzində çəkilən 76 milyon şəkil analiz edilib. Nəticədə, şəkillərin təxminən 30 faizində radio müdaxiləsi aşkar edilib. Bu müdaxilələr, xüsusilə elm üçün qorunan tezliklərdə baş verib və SKA-nın elmi məqsədlərinə təhlükə yaradır. Curtin Radio Astronomiya İnstitutunun icraçı direktoru professor Steven Tingay, bu vəziyyətin SKA-nın bəzi elmi məqsədlərinə təsir edə biləcəyini bildirib: "Bəzi sahələrdə elm davam etdirilə bilsə də, yüksək həssaslıq tələb edən sahələrdə təsir əhəmiyyətli ola bilər." Tingay əlavə edib ki, SKA-nın məqsədləri arasında ilk ulduzların əmələ gəlməsi, qaranlıq maddənin təbiəti və hətta Einstein nəzəriyyələrinin sınaqdan keçirilməsi kimi mövzular yer alır. Bu cür kəşflər isə radio sükunətinə ehtiyac duyur. Starlink, SpaceX şirkətinə məxsus ən böyük peyk internet konstellasiyasıdır. Şirkət, dünya üzrə genişzolaqlı internet xidməti təqdim etsə də, bu tədqiqat göstərir ki, peyklər həmçinin radio müdaxiləsinin əsas mənbələrindən birinə çevrilib. Araşdırma zamanı bəzi peyklərin heç bir siqnalın olmamalı olduğu tezliklərdə emissiyalar yaydığı aşkar edilib. Bu emissiyaların mənbəyi tam olaraq bilinməsə də, əsasən peyklərin daxili elektron sistemlərindən, məsələn, aviasiya və ya hərəkət sistemlərindən qaynaqlandığı güman edilir. Bu problem yalnız texniki deyil, həm də tənzimləmə sahəsində boşluqlarla əlaqəlidir. Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının (ITU) qaydaları yalnız qəsdən yayılan siqnalları tənzimləyir, lakin gözlənilməz elektromaqnit radiasiyasını (UEMR) nəzərə almır. Bu isə peyklərin dizaynı və operatorların məsuliyyətini müəyyən etmək üçün mövcud siyasət çərçivəsinin yetərsiz olduğunu göstərir. Alimlər bu problemi həll etmək üçün həm texniki, həm də siyasi həll yolları təklif edirlər. Təkliflər arasında peyklərin buraxılışdan əvvəl radio tezlik testi keçməsi, bu testlərin astronomlarla paylaşılması və UEMR-in tənzimlənməsi üçün beynəlxalq qaydaların yenilənməsi yer alır. Tingay, həmçinin, bu siqnalların məlumatlardan silinməsi üçün yeni alqoritmlərə daha çox investisiya qoyulmasının vacibliyini vurğulayıb. Bununla yanaşı, ITU-nun qaydalarının yenilənməsi ilə gələcəkdə peyklər üçün xüsusi qoruyucu tələblər və standartlaşdırılmış testlər tətbiq oluna bilər. Astronomlar və peyk operatorları arasında əməkdaşlıq artıq davam edir. SpaceX, peyklərinin optik parlaqlığını azaltmaq üçün müxtəlif mühəndislik həlləri tətbiq edib və bu sahədə astronomlarla əməkdaşlıq edib. Lakin radio müdaxiləsi problemi ilə bağlı əməkdaşlıq hələ də arzuolunan səviyyədə deyil. Tingay, SpaceX ilə bu mövzuda aparılan müzakirələrin konstruktiv olduğunu qeyd edib, lakin UEMR ilə mübarizə üçün daha çox iş görülməli olduğunu bildirib. Astronomlar, həmçinin, ictimaiyyəti məlumatlandırmağın və tənzimləmə boşluqlarını aradan qaldırmağın vacibliyini vurğulayırlar. Onların fikrincə, qlobal əlaqənin inkişafı kosmosun sükutunu pozmamalıdır. SKA layihəsinin uğurla həyata keçirilməsi üçün Starlink peyklərinin təsirini azaltmaq məqsədilə həm texniki, həm də siyasi səviyyədə tədbirlər görülməsi vacibdir.