Elm və Kosmos
Yerdə Həyatın Kosmosdan Gələn Molekullarla Əlaqəsi Araşdırılır
1
1
Süni İntellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsiz
Maks Plank İnstitutunun tədqiqatçıları Yer üzərində həyatın başlanğıcını kosmosdan gələn materiallarla əlaqələndirən yeni sübutlar aşkar ediblər. Onların araşdırmalarına görə, həyatın inşa bloklarının yaranması üçün planetlərin mövcudluğu zəruri olmaya bilər. Bu, kainatdakı kimyəvi proseslərin düşündüyümüzdən daha geniş miqyasda baş verdiyini göstərir.
Tədqiqatçılar Orion bürcündə yerləşən bir protoulduzun yaxınlığında 10-dan çox mürəkkəb üzvi molekul müəyyən ediblər. Bu kəşf, həmin molekulların ulduzların formalaşması zamanı yaranan çətin və dəyişkən proseslərə tab gətirə bildiyini sübut edir. Komandanın sözlərinə görə, bu molekullar kosmosda bol miqdarda mövcud ola bilər və həyatın inşa bloklarını təşkil edən maddələrin düşündüyümüzdən daha geniş yayılmış olması ehtimal edilir.
Sistemdə tapılan ən diqqətçəkən molekullar etilenqlikol və qlikolonitrildir. Bu molekullar həm DNT, həm də RNT-nin tərkibində olan nuklein turşularının ilkin maddələri hesab olunur. Tədqiqatın aparıcı müəllifi, Maks Plank İnstitutundan astronom Abubakar Fadul bildirir ki, bu kəşf ulduzlararası buludlar və tam formalaşmış planet sistemləri arasında kimyəvi zənginləşmə və mürəkkəblik artımı ilə birbaşa əlaqəni ortaya qoyur. Bu, həyatın ilkin elementlərinin kosmosda toplandığını və geniş yayıldığını göstərir.
Əvvəlki elmi yanaşmalara görə, bu molekulların əksəriyyətinin ulduzların yaranması zamanı məhv olduğu düşünülürdü. Lakin yeni araşdırma göstərir ki, protoplanet diskləri mürəkkəb molekulları əvvəlki mərhələlərdən miras ala bilər və bu molekulların formalaşması həmin mərhələdə davam edə bilər. Planetologiya və Yer Fizikası İnstitutunun astronomu Kamber Schwarz-a görə, bu nəticələr həyatın inşa bloklarının planetlərin yaranmasından əvvəl formalaşa biləcəyini göstərir.
Mürəkkəb üzvi molekulları aşkar etmək adətən çətindir, çünki onlar buzlu toz hissəcikləri kimi tanınan qalıqların içərisində yerləşirlər. Lakin V883 Orionis adlı sistemdə ulduzun diskin daxilindəki qazı qızdıraraq radiasiya partlayışları yaratması alimlərə bu molekulları müşahidə etmək imkanı verib. Atakama Böyük Millimetr/Submillimetr Anten Şəbəkəsi (ALMA) vasitəsilə aparılan müşahidələr nəticəsində bu qazlar sərbəst buraxılıb və astronomların analiz edə biləcəyi radiasiya yaradıb.
Alimlər hesab edirlər ki, gənc ulduzların bu cür dağıdıcı fəaliyyəti həyatın toxumlarını kosmosda gələcək səyahətlər üçün azad edə bilər. Əgər bu maddələr ulduz sisteminin formalaşma prosesindən sağ çıxırsa, onların kimyəvi təkamülü planetlərin yaranmasından əvvəl başlaya bilər. Bu araşdırma, kainatda həyatın mənşəyinə dair yeni perspektivlər təqdim edir.
1